کاربرد اشعه یووی در سنگ شناسی

اشعه یووی ، نور ماوراء بنفش یا همان UV همیشه در اطراف ما وجود دارد اما برای چشم انسان قابل مشاهده نیست. این اشعه در طول موج و مقدارهای پایین مثل چراغ قوه و لامپ های یووی خطری ندارد اما در دوزهای بالای برای چشم و پوست انسان خطر دارد.

اشعه UV هر روز در آزمایشگاه های مختلف ، شناسایی صحنه های جرم و جنایت و یا شناسایی سنگ ها و مواد معدنی که در این مقاله می خواهیم به آن بپردازیم و ده ها مورد دیگر استفاده می شود.

استفاده از اشعه یووی در سنگ شناسی

ایران جزء کشورهای مهم از نظر منابع سنگ های معدنی است که متاسفانه توجه خوبی به این صنعت پر در آمد نشده است. ما در این مقاله کوتاه به تاثیر نور ماوراء بنفش یا UV بر روی انواع سنگ های معدنی می بپردازیم .

سنگ های معدنی در تاریکی مطلق و به هنگام تابش نور ماوراء بنفش ، نور شگفت انگیز و رویایی به نام فلورسنس را به صورت موقت از خود منتشر می کنند که در شرایط طبیعی این حالت رخ نخواهد داد. در عکس بالا مجموعه ای از سنگ های معدنی دارای ماده فلورسنت را با رنگ های بسیار زیبا می توانید مشاهده کنید.یکی از اولین افرادی که فلورسانس را در مواد معدنی مشاهده کرد، جورج گابریل استوکس در سال 1852 بود. او این پدیده را \”فلورسانس\” نامید. این نام پذیرفته شده در کانی شناسی، سنگ شناسی، زیست شناسی، اپتیک، نورپردازی تجاری و بسیاری از زمینه های دیگر است.

تشخیص سنگ با اشعه یووی

یکی از راه های نسبتا آسان تشخیص و مشاهده مواد معدنی تابش نور چراغ قوه های UV بر روی سنگ های معدنی است. با تاباندن نور ماوراء بنفش ، سنگ های معدنی مقداری نور را جذب می کنند و در یک لحظه مقدار کمی نور را با طول موج های مختلف آزاد سازی می کنند. این اتفاق با چشم قابل مشاهده است.

این تغییر در طول موج باعث تغییر رنگ موقت ماده معدنی در چشم انسان می شود. عکس بالا یک نمونه از این پدیده است که نور ماوراء بنفش به سنگ های معدنی تابانده شده و انعکاس نور را مشاهده می کنید.

وجود یک سری ناخالصی در سنگ و مواد معدنی باعث تابش نور فلورسنس می شوند. بعضی از ناخالصی مثل آهن یا مس اثری منفی بر روی فلورسانس دارند و می توانند آن را کاهش یا از بین ببرند. اشعه های مارواء بنفش UV ، اشعه ایکس و پرتورهای کاتد انواع نورهایی هستند که با استفاده از آن ها می توان وجود ماده فلوراسنس را متوجه شد.

توجه داشته باشید فقط حدود 15 درصد از مواد معدنی دارای فلورسنس هستند و می توان با چشم آن ها را مشاهده کرد. جالب است بدانید برخی از مواد معدنی شناخته شده چندین رنگ فلورسانس را در خود نشان می دهند.

تشخیص سنگ با اشعه یووی

چراغ قوه های UV ابزارهای ارزان با کاربردهای مهم نسبت به آزمایشگاه های بزرگ شناسایی سنگ ها هستند. برای مثال در صنعت طلا و جواهر برای شناسایی و تشخیص سریع سنگ به کار رفته در جواهرات از این نوع چراغ قوه و لامپ ها استفاده می کنند.

نور ماوراء بنفش در طول موج های مختلف برای سنگ و کانی شناسی ، در معادن زیرزمینی برای شناسایی و کشف سنگ های حاوی سنگ معدن و یا پیدا کردن قطعه های ارزشمند سنگ مورد استفاده قرار می گیرد. این نکته را در نظر داشته باشید چراغ قوه و لامپ های یووی با طول موج پایین تر برای یافتن و مطالعه بر روی مواد معدنی بهتر است.

اختصارات طول موج

100 تا 280 طول موج کوتاه یا Shrotwave uv
280 تا 315 طول موج متوسط یا Midwave
315 تا 400 نانومتر طول موج بلند یا Longwavw

 

 

فهرست مطالب