ایزوتوپ پرتوزا (رادیوایزوتوپ) چیست:
به ایزوتوپ‌های ناپایدار چون پرتوافشانی می‌کنند، «ایزوتوپ پرتوزا» یا «رادیوایزوتوپ» می‌گوییم. همه ایزوتوپ‌های ناپایدار، پرتوزا یا رادیواکتیو هستند. ایزوتوپ‌های پرتوزا (رادیوایزوتوپ‌ها) در حوزه‌های مختلف از جمله در کشاورزی، پزشکی و در پژوهش‌های علمی کاربرد دارند. در ادامه با جزییات بیشتری توضیح می‌دهیم که ایزوتوپ پرتوزا (رادیوایزوتوپ) چیست، علت پرتوافشانی و کاربرد رادیوایزوتوپ چیست و ایزوتوپ‌های پرتوزا چه ویژگی‌هایی دارند.
پیش‌تر در مطلب مجزایی گفتیم ایزوتوپ‌ها انواع اتم‌های یک عنصر هستند که تعداد پروتون‌های برابر اما تعداد نوترون‌های متفاوتی دارند. به عبارت دیگر، عدد اتمی ایزوتوپ‌های یک عنصر یکسان اما عدد نوترونی آنها متفاوت است. همچنین گفتیم که بعضی از عناصر فقط یک نوع اتم دارند و در واقع، تک‌ایزوتوپ هستند. اکنون می‌خواهیم بدانیم که ایزوتوپ پرتوزا یا رادیو ایزوتوپ چیست، چرا ناپایدار است و رادیوایزوتوپ‌ها چه کاربردی دارند. اما پیش از آن، بهتر است چند نکته را با هم مرور کنیم و به یاد داشته باشیم:
ایزوتوپ‌ها در کل دو نوع هستند:
ایزوتوپ پایدار (stable isptope) و ایزوتوپ ناپایدار (unstable isoptope)
همه ایزوتوپ‌های ناپایدار، پرتوزا یا رادیواکتیو هستند (radioisotope)
بعضی از ایزوتوپ‌ها طبیعی و بعضی دیگر از آنها مصنوعی هستند.
ایزوتوپ‌های طبیعی ممکن است پایدار یا ناپایدار باشند اما همه ایزوتوپ‌های مصنوعی، ناپایدار و درنتیجه پرتوزا (رادیواکتیو) هستند.
بعضی از عناصر شیمیایی فقط به‌شکل ایزوتوپ‌های ناپایدار در طبیعت مشاهده می‌شوند که اورانیوم از آن جمله است.
ایزوتوپ‌های طبیعی هیدروژن
تصویر ۱. ایزوتوپ‌های طبیعی هیدروژن: «پروتیوم» فراوان‌ترین ایزوتوپ هیدروژن در طبیعت است. لذا وقتی از اتم هیدروژن سخن می‌گوییم معمولا منظورمان همان پروتیوم است مگر این‌که صراحتاً خلاف آن‌را ذکر کنیم.
ایزوتوپ پرتوزا (رادیوایزوتوپ) چیست؟
به ایزوتوپ‌های ناپایدار چون پرتوافشانی می‌کنند، «ایزوتوپ پرتوزا» یا «رادیو ایزوتوپ» یا «ایزوتوپ رادیواکتیو» می‌گوییم. ایزوتوپ‌های پرتوزا در واقع، اتم‌هایی هستند که معمولا تعداد پروتون‌ها و نوترون‌های‌شان یکسان نیست و به همین علت هسته‌ی نامتعادل و ناپایداری دارند و چون می‌خواهند به پایداری برسند، از هسته خود انرژی و ذرات ساطع می‌کنند. اما علت ناپایداری بعضی از ایزوتوپ‌ها چیست؟ ایزوتوپ پرتوزا چگونه تشکیل می‌شود و چرا پرتوافشانی می‌کند؟
ایزوتوپ پرتوزا چگونه تشکیل می‌شود؟
گفتیم که ایزوتوپ‌ها یا طبیعی و یا مصنوعی هستند. همچنین گفتیم که بعضی از ایزوتوپ‌های پرتوزا طبیعی هستند، یعنی در طبیعت وجود دارند، اما برخی دیگر را با روشهای مصنوعی در آزمایشگاه‌ها یا درون راکتورها یا تاسیسات مخصوص صنعتی تولید می‌کنند. ایزوتوپ‌های طبیعی در اثر واپاشی پرتوزا (یعنی انتشار انرژی به شکل ذرات آلفا، بتا، نوترون و پروتون) تشکیل می‌شوند.
ذره آلفا
تصویر ۲. ذره آلفا: یکی از ذراتی که بعضی از ایزوتوپ‌های ناپایدار طی پرتوزایی خود، منتشر می‌کنند (تصویر ۳ را هم ببینید).
برای ساخت ایزوتوپ‌های مصنوعی، هسته‌ی ایزوتوپ پایدار را درون راکتورهای هسته‌ای با ذرات باردار اصطلاحا بمباران می‌کنند. رادیوایزوتوپ‌ها هسته ناپایدار دارند. دو عامل در پایداری یا ناپایداری ایزوتوپ‌ها نقش مهمی دارد: یکی بود و نبودِ توازن بین پروتون‌ها و نوترون‌های هسته‌ی اتم و دیگری تعداد کلِ پروتون‌ها و یا نوترون‌های درون هسته. پس برای تولید رادیوایزوتوپ‌های مصنوعی باید هسته اتم را طوری تغییر داد که شکل پایدار خود را از دست بدهد و ناپایدار شود. بعضی از رادیو ایزوتوپ‌ها را در راکتورهای هسته‌ای می‌سازند. گاهی نیز برای ساخت رادیو ایزوتوپ‌های مصنوعی از شتاب‌دهنده‌های حلقوی یا اصطلاحا سیکلوترون (cyclotron) بهره می‌برند.
شرکت ایرانمهر
شرکت ایران مهر یکی از شرکت هایی است که در صنعت واردات لامپ یووی فعالیت دارند ولی تفاوت آنها این است که در ایران جزو بهترین ها هستند و تضمینی به شما بهترین لامپ یووی را ارائه می دهند.
ماشین سازی ایرانمهر
از گالری تصاویر ماشین سازی ایرانمهر دیدن فرمایید.
لامپ یوی،،یووی لامپ،لامپ uv،نور uv،لامپ فلورسنت ماوراء بنفش،لامپ ماورای بنفش،رفکتور لامپ یووی (UV)،ترانس یووی،وارنیش یووی،لامپ یووی و میکروب زدایی،عینک یووی،آفتاب سوختگی،ابزار درمان،اشعه uv،اشعه خورشید،انجمن پزشکی آمریکا،جلوه های نورانی،ملزومات یووی،چاپ یووی،لامپ یووی خشک کن،رفکتور لامپ یو وی،لامپ میکروب زدایی،
همچنین بخوانید : پایش شدت پرتودهی لامپ فرابنفش بدون رادیومتر ، ارزیابی میدان های الکتریکی و مغناطیسی لامپ های کم مصرف از نوع فلورسنت فشرده از دیدگاه حفاظت پرتوی ، پایش شدت پرتودهی لامپ فرابنفش بدون رادیومتر ، تاثیر اشعه UV بر چشم و نحوه محافظت از آن ، انواع لامپ های یووی ، لامپ یو وی و کاربردهای آن ، روشهای آسان برای محافظت از چشمها
رادیو ایزوتوپ