استفاده صحیح از«اشعه ماوراء بنفش» و لامپ uv جهت ضد عفونی هوا و سطوح

لامپ uv ،امروزه مقاومت چندگانه به داروها و عوامل ضد میکروبی در انواع گسترده‌ای از باکتریها مشاهده گردیده است. یکی از این عوامل اشعه ماوراء بنفش است که گاهی بعنوان اضد عفونی هوا فضای اتاق عمل و ابزار استفاده می‌گردد و اشعه گاما برای استریل کردن لوازم پزشکی یکبار مصرف مانند سرنگ، کتان و غیره بکار می‌رود.

لذا اگر مقاومت نسبت به این عوامل ایجاد گردد مبارزه با میکروبها توسط عوامل یاد شده مسائل بیشتری را ایجاد می‌نماید. هدف این مطالعه بررسی مقاومت سویه‌های استافیلوکوکوس اورئوس جداسازی شده از عفونت‌های مختلف نسبت به آنتی‌بیوتیک‌های گروه پنی‌سیلین و پرتوهای ماوراء بنفش و گاما می‌باشد.

لامپ uv

حداقل غلظت بازدارنده رشد (M.I.C) و حداقل غلظت کشنده باکتری (M.B.C) نسبت به آنتی‌بیوتیکهای پنی‌سیلین به ترتیب با بکارگیری روش‌های سری رقت لوله‌ای و پلیت تعیین گردید. اثر اشعه ماوراء بنفش برروی رشد باکتریهــــا در زیر هود لامینارفلو در زمانهای گوناگون (240، 120، 60، 30 و 0 ثانیه) با شدت J.M-2.Sec-1 25/0 با فتومتر اندازه‌گیری شد.

در این آزمایشات مطالعه اثر اشعه گاما برروی باکتریها با منبع ایریدیم (192 Ir) که در پروژکتور گاما مدل Sentinel 660 قرار داشته بعنوان منبع مولد گاما انجام شد. اشعه گاما با شدت تابش Gy/Min 20 و دوز 500، 750 و 1000 گری بکار رفت. مطالعات آماری نتایج بدست آمده با روش نرم‌افزار S.A.S انجام شد. سویه‌های استاندارد بعنوان شاهد جهت مقایسه بکار رفت.

لامپ uv  و آزمایشات

در این مطالعه نتایــج در سـویه‌های مورد آزمایش حداکـثر و حـداقل غـلظت بازدارنده رشد به ترتیب(MIC = 0.125% – 65 µg/ml) و حداکثر و حداقل غلظت کشنده باکتریها (M.B.C. = 1-128 µg/ml)نشان داده شد. برای مطالعه میزان مقاومت به اشعه ماوراء بنفش، باکتریهایی که دارای میزان مقاومت بالا به آنتی‌بیوتیک‌ها بودند انتخاب شده و تحت اثر اشعه ماوراء بنفش با شدت (J/m2/Sec 25/0) در زمانهای گوناگون قرار داده شدند.

تعداد کلنی‌های رشد یافته در محیط کشت به ترتیب بعد از 120 و 240 ثانیه تابش اشعه U.V برابر 9/6 و 8/21 = Log N/No بدست آمد. در مقایسه اثر اشعه گاما برروی تعداد کلنی‌های سویه استاندارد و سویه‌های تحت مطالعه در 500 گری تفاوت شاخصی وجود نداشت، ولی در 750 تا 1000 گری از اشعه گاما تفاوت فاحشی وجود داشت.

بطورکلی سطح مقاومت سویه‌های استافیلوکوکوس اورئوس جداسازی شده در این مطالعه از سویه‌های استاندارد بالاتر می‌باشد.

لامپ uv ،اشعه ماوراء بنفش جزء پرتوهای غیر یونساز می باشد و بدلیل خاصیت قطع انتقال عفونت از هوا، در کنتـرل فیزیکی میکروارگانیسم ها مورد استفاده قرار می گیرد. اثر میکروب کشی اشعه ماوراء بنفش به مدت زمان در معرض بودن، دوز اشعه و مسافت بستگی دارد.

برخی آندوسپورهای باکتریایی در برابر تابش اشعه ماوراء بنفش مقاوم هستند و علت آن موادی است که در پوشش اسپور آنها وجود داشته و سبب جذب اشعه می گردند. بنابراین اشعه ماوراء بنفش یک عامل استریل کننده نبوده و فقط می تواند به عنوان یک گندزدا (ضدعفونی کننده) مورد استفاده قرارگیرد.

چگونگی نصب لامپ های حاوی اشعهماوراء بنفش(لامپ uv):

لامپ های حاوی اشعه ماوراء بنفش معمولا به صورت ثابت یا سیار مورد استفاده قرار می گیرند این لامپ ها بصورت دیواری، سقفی، پورتابل، یک لامپی، دو لامپی و قابل نصب در کانال هواکش یا محفظه ای که فن جهت گردش هوا داشته باشد ساخته می شوند.

اگر لامپ بصورت سیار استفاده شود بایستی لامپ دقیقا” در وسط اتاق کار قرار گیرد و درصورت استفاده ثابت از لامپ باید در محلی نصب شود که کلیه وسایل موجود در اتاق کار را پوشش دهد.

توجه: با توجه به اینکه خصوصیات باکتری کشی هر لامپ متفاوت است لذا بایستی دستورالعمل هر کارخانه با لامپ تولیدی دریافت گردد که در آن طول عمر لامپ، شدت جریان و مقدار انرژی منشعب از منبع که از واحد سطح در واحد زمان عبور می کند ذکر شده است.

محدودیت استفاده از اشعهماوراء بنفش:

محدودیت اصلی در استفاده از این اشعه، قدرت نفوذ ضعیف آن است و با وجود عبور این پرتو از هـوای بدون غبار و آب صاف قادر به نفوذ از شیشه معمولی، بسیـاری از پلاستیک ها، محلول های کدر و لایه های نازک چربی و شیر نمی باشد. علاوه بر این درصورت تابش مستقیم به چشم باعث صدمه در شبکیه شده و اگر پوست مدت طولانی با آن درتماس باشد دچار سرطان خواهد شد.

نکاتقابل توجه در بکارگیری اشعهUV:

1. فقط میکروارگانیسم هایی که درسطح اجسام و درتماس مستقیم با پرتو قرار گرفته اند به این پرتو حساس هستند.
2. استفاده از UV متر جهت کنترل دوز پرتودهی لامپ.
3. استفاده از تایمر و یا یادداشت زمان مصرف جهت کنترل زمان و کارکرد لامپ با توجه به محدود بودن عمر لامپ ها.
4. به طور دوره ای سطح لامپ با الکل تمیز شود.
5. درموقع استفاده لامپ، پنجره و شیشه ها پوشیده و تاریک شود، نورمرئی باعث کاهش زیاد اثر باکتری کشی می گردد.
6. درصورت تماس مستقیم افراد بایستی از لباس های محافظ و عینک استفاده نمایند.
7. بهتر است کلید قطع و وصل اشعه در خارج از اتاق نصب شود.
8. با توجه به تعداد مراجعه کنندگان باید هر هفته 2 الی3 بار از اشعه استفاده گردد. (مدت زمان لازم در هر نوبت استفاده از اشعه 20 دقیقه می باشد).
9. قبل از روشن نمودن چراغ، ابتدا اتاق را به طور کامل شستشو دهید و بعد هواکش را خاموش نموده، درب کلیه کمدها و قفسه های شیشه ای موجود در اتاق را باز بگذارید و پس از بستن درب اتاق، درزهای درب را با چسب پوشانیده و سپس چراغ را روشن نمائید.
10. با توجه به اینکه چراغ اولتراویوله فقط قسمتی از اتاق را که به آن می تابد ضدعفونی   می کند لذا بایستی به فواصل زمانی، چراغ را در تمامی قسمت های اتاق قرار دهید.

ضد عفونی هوا